Bia thủ công: Nguyên liệu, quy trình sản xuất bia thủ công chi tiết NHẤT

Nếu bạn là một tín đồ yêu thích bia và đang tò mò muốn tự tay làm ra những chai bia "homemade" theo cách riêng của mình, thì bài viết này chính là bệ phóng tuyệt vời để bắt đầu. Không cần thiết bị quá đắt đỏ, không cần phải là chuyên gia – chỉ cần bạn có đam mê, chút kiên nhẫn và tinh thần khám phá. Hãy cùng tìm hiểu quy trình nấu bia tại nhà đơn giản dễ hiểu qua bài viết dưới đây của Đại Lý Bia Hà Nội nhé!

Quy trình nấu bia thủ công tại nhà đơn giản dễ hiểu cho người mới bắt đầu

Bia thủ công là gì

Trước khi biết cách nấu được một mẻ bia thủ công ngon, bạn cần phải hiểu được rằng bia thủ công là gì và có những khác biệt như thế nào đối với bia thường. Hãy cùng tìm hiểu qua phần dưới đây của bài viết nhé!

Bia thủ công là gì?

Bia thủ công (tiếng Anh: craft beer) là loại bia được sản xuất theo cách thủ công, thường bởi các nhà máy bia nhỏ, độc lập và chú trọng vào chất lượng, hương vị, và sự sáng tạo. Khác với sản xuất công nghiệp, bia thủ công thường được ủ bằng nguyên liệu tự nhiên, không chất bảo quản, và qua quy trình chăm chút từng công đoạn từ chọn nguyên liệu đến lên men.

Bia thủ công là gì

Sự khác biệt giữa bia thủ công và bia thường

Bia thủ công khác biệt rõ rệt so với bia công nghiệp ở cả quy trình, chất lượng và trải nghiệm. Bia thủ công được sản xuất quy mô nhỏ, nguyên liệu tự nhiên, không chất bảo quản và chú trọng vào hương vị độc đáo. Trong khi đó, bia công nghiệp được sản xuất hàng loạt, vị nhẹ, dễ uống, ít thay đổi theo thời gian. Một vài điểm khác biệt nổi bật:

• Hương vị: Bia thủ công đa dạng, sáng tạo (trái cây, cà phê, chua nhẹ…), bia công nghiệp thì đơn giản, dễ uống.
• Nguyên liệu: Bia thủ công dùng nguyên liệu cao cấp, thủ công tỉ mỉ; bia công nghiệp tối ưu chi phí.
• Trải nghiệm: Bia thủ công để thưởng thức và khám phá; bia công nghiệp để giải khát nhanh chóng.

Ngoài ra, bia thủ công thường không dùng chất bảo quản hay phụ gia hóa học, trong khi bia công nghiệp đôi khi có thể chứa các thành phần này để kéo dài hạn sử dụng. Giá thành của bia thủ công thường cao hơn do chi phí nguyên liệu và sản xuất, nhưng bù lại, người uống sẽ có được trải nghiệm hương vị phong phú và cá tính hơn.

Bia thủ công hay bia công nghiệp

Dụng cụ cần có khi bắt đầu

Trước khi bắt tay vào làm bia thủ công, bạn cần phải chuẩn bị một số dụng cụ cơ bản. Hãy cùng tìm hiểu những dụng cụ cần thiết cho việc nấu bia thủ công tại nhà trong phần dưới đây nhé!

• Nồi nấu lớn (ít nhất 10L): Nồi này dùng để đun sôi dịch mạch nha và hoa bia. Nên chọn loại có đáy dày, giúp nhiệt phân phối đều.
• Thermometer (Nhiệt kế): Đây là dụng cụ quan trọng để kiểm soát nhiệt độ của nước và dịch bia trong quá trình nấu.
• Bình lên men (Fermenter): Bình này có thể là một thùng nhựa hoặc thủy tinh, cần có nắp đậy kín và có ống thông khí để khí CO2 thoát ra trong khi bia lên men.
• Ống siphon: Dùng để chuyển bia từ thùng lên men sang chai mà không làm đục bia.
• Chai/lon để đóng thành phẩm: Sau khi bia đã lên men hoàn tất, bạn sẽ cần những chai hoặc lon để đựng và bảo quản bia.
• Dụng cụ tiệt trùng: Việc vệ sinh dụng cụ là cực kỳ quan trọng trong nấu bia. Dụng cụ không sạch có thể dẫn đến bia bị nhiễm khuẩn và hỏng.

Tuy việc chuẩn bị ban đầu có thể hơi tốn kém. Nhưng những loại dụng cụ này hầu hết đều có thể tái sử dụng cho nhiều lần nấu tiếp theo.

Dụng cụ làm bia thủ công mà bạn cần chuẩn bị

Cách lựa chọn nguyên liệu làm bia thủ công

Việc lựa chọn nguyên liệu sẽ quyết định rất lớn đến hương vị và chất lượng bia mà bạn làm. Dưới đây là một số nguyên liệu cần thiết và một số lời khuyên trong việc lựa chọn nguyên liệu. Bạn hãy cùng theo dõi nhé!

Malt (Mạch nha): 

Đây là nguyên liệu cốt lõi tạo ra đường lên men – nơi men sẽ chuyển hóa thành cồn. Pale malt là loại cơ bản, dễ dùng nhất cho người mới bắt đầu. Nếu bạn muốn thêm chiều sâu hương vị và màu sắc cho bia, hãy thử dùng caramel hoặc crystal malt – chúng tạo nên sắc nâu nhạt đến hổ phách, kèm chút vị ngọt dịu đặc trưng. Mạch nha thường được bán dưới dạng nguyên hạt hoặc đã nghiền sẵn; nếu có máy nghiền, hãy chọn nguyên hạt để giữ độ tươi.

Hoa bia (Hop): 

Không chỉ tạo vị đắng cân bằng vị ngọt từ malt, hoa bia còn quyết định mùi thơm "signature" cho mỗi mẻ bia. Mỗi loại hoa bia có đặc trưng riêng: Cascade mang hương cam quýt sảng khoái, Saaz thơm nhẹ kiểu thảo mộc châu Âu, còn Citra thì bùng nổ với hương trái cây nhiệt đới. Tuỳ vào gu cá nhân mà bạn phối hợp chúng như tạo ra một bản hoà âm hương vị.

Men bia (Yeast): 

Nếu malt là trái tim, thì men chính là linh hồn của bia. Men quyết định rất lớn đến mùi vị cuối cùng – từ vị trái cây, tiêu, cho đến chút mùi bánh mì ấm nồng. Người mới nên bắt đầu với men khô vì dễ bảo quản và sử dụng có hai loại men phổ biến là Safale US-05 cho vị bia sạch, nhẹ, còn S-04 lại thiên về mùi hoa quả, thích hợp cho bia kiểu Anh.

Nước: 

Nước chiếm hơn 90% thể tích bia, nên chất lượng nước ảnh hưởng rõ rệt đến hương vị. Nước máy có thể dùng được nếu không có mùi clo quá nặng, nhưng nếu muốn bớt rủi ro hơn, bạn nên dùng nước lọc hoặc nước tinh khiết. Lưu ý: đừng dùng nước khoáng có ga hoặc nước ion kiềm – chúng có thể làm hỏng quá trình lên men.

Nguyên liệu làm bia thủ công và cách chọn lựa

Hướng dẫn quy trình nấu bia tại nhà

Nấu bia thủ công tại nhà không hẳn là khó tuy nhiên lại đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức. Bạn có thể tham khảo quy trình nấu bia thủ công ngay sau đây:

Bước 1: Nghiền và ngâm mạch nha

Bắt đầu với việc nghiền mạch nha để phá vỡ hạt và giải phóng tinh bột. Sau đó, cho mạch nha vào nồi và thêm nước nóng (từ 65-70°C) để ngâm trong khoảng 60 phút. Mục đích là để tinh bột chuyển hóa thành đường dễ dàng cho việc lên men.

Bước 2: Đun sôi và thêm hoa bia

Sau khi ngâm xong, tách dịch mạch nha và đun sôi trong 60 phút. Trong suốt quá trình đun sôi, thêm hoa bia vào các thời điểm khác nhau:
Ngay khi bắt đầu đun: Thêm hoa bia đắng để tạo vị đắng cho bia.
Cuối quá trình đun: Thêm hoa bia thơm để tạo hương cho bia.

Bước 3: Làm nguội và chuyển sang giai đoạn lên men

Sau khi đun xong, bạn cần làm nguội dung dịch bia nhanh chóng. Có thể sử dụng thùng đá hoặc bộ làm nguội (wort chiller) để giảm nhiệt độ xuống khoảng 20°C. Sau khi dung dịch bia đã nguội, chuyển chúng vào bình lên men, đổ men bia vào và đậy kín nắp.

Bước 4: Lên men

Lên men là giai đoạn men sẽ biến đường thành cồn và khí CO2. Để quá trình này diễn ra thuận lợi, bạn cần giữ bình lên men ở nhiệt độ phù hợp (khoảng 18-22°C cho bia ale và thấp hơn cho lager). Lên men có thể kéo dài từ 7 đến 14 ngày.

Bước 5: Đóng chai và ủ

Sau khi lên men xong, bạn có thể dùng ống siphon để chuyển bia vào chai hoặc lon. Lúc này, thêm một ít đường để bia có thể lên gas trong chai. Sau khi đóng chai xong, bạn cần ủ bia trong 2-4 tuần để bia có thời gian hòa quyện hương vị.

Quy trình sản xuất bia thủ công

Các lỗi thường gặp và cách xử lý trong quá trình sản xuất bia thủ công

Trong quá trình nấu bia, có thể sẽ gặp phải một số vấn đề phổ biến. Dưới đây là những lỗi hay gặp và cách khắc phục:

Bia bị đục: 

Có thể do bạn không lọc dịch bia kỹ khi chuyển sang bình lên men. Cách giải quyết là lọc kỹ và đảm bảo vệ sinh dụng cụ.

Bia không có gas: 

Nguyên nhân có thể do thiếu đường mồi hoặc men không hoạt động tốt. Hãy thử kiểm tra men và thêm đường vào trước khi đóng chai.

Bia có mùi chua/lạ: 

Đây có thể là dấu hiệu của việc nhiễm khuẩn. Đảm bảo dụng cụ luôn sạch sẽ và không bị nhiễm khuẩn trong suốt quá trình nấu.

Một số lỗi thường gặp khi sản xuất bia thủ công và cách khắc phục

Cách bảo quản bia thủ công sau khi nấu hiệu quả

Sau khi đã hoàn thành quy trình đóng chai và ủ, việc bảo quản bia đúng cách là yếu tố quan trọng giúp bia giữ được hương vị và chất lượng ổn định trong thời gian dài. Dưới đây là một số mẹo bảo quản mà bạn nên áp dụng:

• Bảo quản nơi mát, tránh ánh sáng trực tiếp: Nhiệt độ lý tưởng để bảo quản bia thủ công là từ 10–18°C. Ánh sáng, đặc biệt là tia UV, có thể phá huỷ hợp chất trong hoa bia, làm bia bị “lightstruck” (còn gọi là mùi skunk – mùi hôi giống chồn hôi).
• Ưu tiên dùng tủ lạnh nếu có thể: Nếu bạn có tủ lạnh riêng cho bia, càng tốt. Nhiệt độ thấp giúp làm chậm quá trình oxy hóa và giữ hương thơm lâu hơn.
• Dựng thẳng chai bia: Điều này giúp men và cặn lắng xuống đáy chai, tránh làm bia bị đục khi rót ra.
• Không lắc hoặc di chuyển nhiều: Mỗi lần di chuyển mạnh, cặn bia sẽ bị khuấy lên và làm giảm trải nghiệm uống.
• Hạn sử dụng lý tưởng: Bia thủ công uống ngon nhất trong 1–3 tháng đầu sau khi ủ. Tuy nhiên, nếu bảo quản tốt, có thể để từ 6 tháng đến 1 năm tùy loại bia (những loại có độ cồn cao như stout hay IPA thường để được lâu hơn).
• Ghi nhãn từng mẻ: Ghi ngày nấu, ngày đóng chai và loại men/hương vị sẽ giúp bạn kiểm soát và đánh giá chất lượng từng mẻ dễ dàng hơn.

Bảo quản bia thủ công hiệu quả

Qua bài viết trên, Đại Lý Bia Hà Nội đã cùng bạn đi tìm hiểu về quy trình chi tiết cách nấu bia thủ công đơn giản tại nhà, một số lỗi thường gặp khi nấu bia và cách bảo quản bia sau khi nấu hiệu quả. Hy vọng với những gì chúng tôi vừa chia sẻ, bạn sẽ có thêm cho mình thật nhiều kiến thức bổ ích giúp bạn sớm có thể tự nấu cho mình những mẻ bia homemade thật ngon và vừa ý nhé!